ایران دریلینگ: پژوهشگران دانشگاه تربیت مدرس با همکاری دانشگاه کردستان اثرات غلظت یون‌های مختلف و مواد فعال سطحی در ازدیاد برداشت نفت حین تزریق آب هوشمند را بررسی کردند. به گزارش ایران دریلینگ تزریق آب به مخازن نفتی از دیرباز به منظور افزایش تولید صورت گرفته است، اولین موارد به صورت اتفاقی در مخازنی که نزدیک منابع غنی آبی در حوالی چاه‌های تولیدی قرار گرفته بودند اتفاق افتاده است، این روش اولین بار در سال ١٨۶۵ در منطقه پنسیلوانیای آمریکا مورد استفاده قرار گرفت. یکی از روش‌های پیشنهادی برای ازدیاد برداشت نفت از مخازن نفتی که اخیرا مطرح شده است، تغییر شیمی آب تزریقی و تبدیل آن به آب هوشمند می‌باشد. در واقع در این روش با تغییر میزان شوری آب تزریقی و ترکیب یونی آن، سعی می‌شود تا اثرات متقابل آب، سنگ، نفت را تحت تاثیر قرار داده و راندمان برداشت نفت از مخازن افزایش یابد.

در مخازن کربناته شکاف دار که در ایران نیز به وفور یافت می‌شود، به دلیل شرایط ترشوندگی سنگ و متراکم بودن شبکه ماتریس سنگ، بازده بازیابی نفت پایین می‌باشد. یکی از روش‌های مناسب برای تغییر ترشوندگی سنگ مخزن کربناته، سیلاب زنی با آب هوشمند است. پژوهشگران دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه کردستان با همکاری یکدیگر تاثیر روش تزریق آب هوشمند و مواد فعال سطحی را روی مخازن کربناته مشاهده کردند. در پژوهش آن‌ها از نرمال دکان که اسید استئاریک با غلظت ۰.۰۱ مولار در آن حل شده، به عنوان فاز نفتی، آب یک بار تقطیر شده به عنوان سیال تزریقی و از نمک‌های سدیم سولفات و منیزیم کلراید در محلول‌های اصلاح گر ترشوندگی استفاده شده است. همچنین از پودر برگ درخت سدر نیز به دلیل ارزان و در دسترس بودن به عنوان ماده فعال سطحی استفاده شده است. در ادامه دستگاه زاویه اندازه گیری زاویه تماس و سیلابزنی مغزه نیز در برای اندازه گیری میزان تغییر ترشوندگی و میزان بازیافت نفت در هنگام تزریق محلول‌های آب هوشمند و مواد فعال سطحی مورد استفاده قرار گرفته است.

نتایج دستگاه اندازه گیری ترشوندگی نشان می‌دهد که با افزایش غلظت یون Mg+2 در آب هوشمند از ۰.۰۱ مولار تا ۱ مولار مقدار زاویه تماس را از ۱۲۱ درجه به ۸۹ درجه کاهش می‌یابد. همچنین افزایش غلظت یون Ca+2 نیز از ۰.۰۱ مولار تا ۱ مولار مقدار زاویه تماس را ۱۲۱به ۹۳ درجه کاهش  می‌دهد که نشان دهنده تغییر حالت ترشوندگی سطح سنگ است. مشاهده می‌شود که یون Mg+2 تاثیر بیشتری بر مقدار زاویه تماس به نسبت یون Ca+2 دارد. همچنین افزایش غلظت یون سولفات از ۰.۰۰۷ مولار به ۱ مولار در آب هوشمند مقدار زاویه تماس را از ۱۲۱ درجه به ۸۱ درجه کاهش می‌دهد. در ادامه آزمایش افزودن ۰.۵ تا ۰.۳ وزنی پورد برگ سدر به آب هوشمند زاویه تماس را از ۱۲۱ درجه به ترتیب به ۸۳ و ۴۱ درجه کاهش می‌دهد.

نتایج سیلاب زنی در مغزه بیان می‌کند که با افزایش غلظت یون Mg+2 و Ca+2  در آب هوشمند میزان برداشت نفت افزایش می‌یابد و از ۴۱ به ۴۶ درصد می‌رسد. افزایش غلظت یون سولفات بیشتر از Mg+2 ، و یون Mg+2 بیشتر از یون Ca+2 بر روی میزان برداشت نفت تاثیرگذار است و میزان بازیافت نهایی را به ۵۴ درصد می‌رساند. افزودن پودر سدر نیز به عنوان ماده فعال سطحی بازده نهایی را ۱۷ درصد افزوده و به ۵۸ درصد می‌رساند. پژوهشگران این افزایش بازیافت را مربوط به کاهش زاویه ترشوندگی سنگ به سمت آب دوست و کاهش کشش سطحی میان آب و نفت توسط مواد فعال سطحی بیان می‌کنند. در انتها ایشان با استناد به نتایج موفق بدست آمده در افزایش بازیافت نهایی، روش نوین تزریق آب هوشمند را به منظور ازدیاد برداشت مخازن کربناته در ایران پیشنهاد می‌کنند. متن کامل دستاورد پژوهشگران صائب احمدی، محسن وفایی سفتی، محمد مهدی شادمان و سیدامید رستگار  در قالب مقاله در شماره ۹۱ مجلع علمی پژوهشی پژوهش نفت تحت عنوان " مطالعه آزمایشگاهی تزریق آب هوشمند و برگ سدر به عنوان ماده فعال سطحی طبیعی به منظور ازدیاد برداشت نفت از مخازن کربناته" به چاپ رسیده است.